TYPOGRAFIA

Typografia - termin posiadający trzy różne znaczenia. Pierwszym zastosowaniem terminu typografia jest historyczna nazwa drukarni. Mianem tym określa się rownież trchnikę druku wypukłego, zwanego inaczej typograficznym. W trzecim, najszerszym znaczeniu, typografia jest dziedziną koncentrującą się na kształtowaniu struktur i aranżacji języka w jego wizualnym wymiarze. Zajmuje się ona doborem pisma, jego użyciem i składem, a także ustaleniem optymalnych norm pisarkich.

O typografii można mówić rownież w kontekście:

• poligrafii, drukarstwa, raczej w znaczeniu tradycyjnym, związanym ze stosowaniem czcionek;
• ogółu zagadnień dotyczących projektowania drukowanych liter i innych znaków pisarskich (zarówno czcionek jak i fontów) oraz wzajemnych relacji pomiędzy tymi znakami i grupami znaków;
• układu graficznego drukowanej strony;
• sztuki użytkowej zajmującej się estetyką szaty graficznej publikacji;
• układu graficznego strony w witrynie WWW.

Współczesne postrzeganie typografii

Ze względu na swój interdyscuplinarny charakter typografia nie posiada jednej definicji. Za jedną z trafniejszych można uznać definicję proponowaną przez Departament of Typography and Graphic Communication Uniwersytetu w Reading, według której typografia to projektowanie ułatwiające czytanie i odbiór. Definicja ta we właściwy sposób określa przeznaczenie i cel typografii, nie ograniczając jej przestrzeni jedynie do nośnika papierowego. Obecnie podkreśla się, że typografia jest ważnym narzędziem w komunikacji wizualnej.

W ten sam sposób typografię definiuja polscy badacze, m.in. Tomasz Bierkowski i Jacek Mrowczyk. Według Tomasza Bierkowskiego zagadnienia związane z typografią dzielą się na dwie podstawowe grupy ukazujące jej formalny oraz fukcjonalny charaket. Ten pierwszy odnosi się do sztuki prawidłowego składu dzieła - układu graficznego, layoutu, wglądu i estetyki publikacji, rozmieszczenia materiałów tekstowych i ilustracyjnych na stronie. Natomiast funkcjonalny charakter typografii określa osobę typografa jako interpretatora treści przekazu oraz pośrednika między nadawcą a odbiorcą.

Obecnie naturalnym środowiskiem typografii jest przestrzeń cyfrowa. Dlatego też w definiowaniu typografii konieczne jest podkreślanie ciągłej potrzeby przystosowania tej dziedziny sztuki do coraz nowocześniejszych technologii oraz dynamucznych zmian, z którymi typografia będzie musiała się zmierzyć w przyszłości. Wykreowanie jednej, stałej i idealnej definicji typografii jest zadaniem trudnym do zrealizowania ze względu na nieustanną konieczność weryfikowania tej dyscypliny oraz dostosowywania jest do zachodzących zmian.

PODSTAWOWE POJĘCIA TYPOGRAFII

CZCIONKA - metalowy nośnik pojedynczych znaków pisma drukarskiego.

FONT- cyfrowy zapis kroju pisma, opisujący jego właściwości. Font umożliwia wyświetlanie kroju na nośnikach elektronicznych, jak monitor, smartfon itd.

KRÓJ PISMA - unikalny wygląd rodziny znaków pisma o wspólnych charakterystycznych cechach, jak kształt, rytm, proporcje. Przykładowe kroje: Arial, Raleway, Times New Roman.

MAJUSKUŁY (wersaliki) - wielkie litery alfabetu.

MINUSKUŁA - litera tekstowa, mała litera alfabetu.

KAPITALIKI - czcionka o wyglądzie wielkich liter, lecz o wielkości i grubości liter małych, bez wydłużeń górnych i dolnych.

KERNING - regulowanie światła pomiędzy literami poprzez zmianę odległości między nimi. Wyróżniamy kerning ujemny i dodatni. Najczęściej stosujemy kerning ujemny, czyli dosuwanie do siebie znaków. Kerning szczególnie wykorzystywany jest podczas projektowania logotypów.

TRACkING - równomierne odsuwanie bądź przybliżanie do siebie znaków.

AKAPIT - jednostka ligiczna dłuższego tekstu, wcięcie tekstu na początku myśli. Warto pamiętać, gdy zdecydujemy się na zastosowanie wcięcia akapitowego, nie używamy już wtedy odstępu między akapitowego.

JUSTOWANIE - wyrównywanie położenia wierszy tekstu. Tekst można wyrównać do jednej ze stron (lewej lub prawej) albo obydwu marginesów.

LINIA BAZOWA - pozioma linia, stanowiąca podstawę ułożenia tekstu, na której opierają się majuskuły bez wydłużeń dolnych.

REGISTER - rozmieszczenie wierszy kolumn tak, aby były na tej samej wysokości, na tej samej stonie lub dwóch sąsiednich.

WDOWA - błąd w składzie tekstu, polegający na pozostawieniu na końcu akapitu lub łamu zwykle jednego krótkiego słowa lub końcówki przenoszonego słowa.

SZEWC - błąd w składzie tekstu, polegający na pozostawieniu na końcu strony jednego krótkiego słowa lub końcówki przenoszonego słowa.

BĘKART - błąd w składzie tekstu. pozostawienie na początku łamu lub storony niepełnego wiersza akapitu, krótkiego słowa.

SIEROTKA - wiszący spójnik, samotny znak, zazwyczaj spójnik na końcu wersu.