Skaner – urządzenie służące do przebiegowego odczytywania: obrazu, kodu paskowego lub magnetycznego, fal radiowych itp. do formy elektronicznej (najczęściej cyfrowej). Skaner przeszukuje kolejne pasma informacji odczytując je lub rejestrując. Nie jest to więc zwykły czytnik, a czytnik krokowy (np. skaner obrazu nie rejestruje całego obrazu w jednej chwili jak aparat fotograficzny, a zamiast tego rejestruje kolejne linie obrazu - dlatego głowica czytająca skanera przesuwa się lub skanowane medium pod nią). Nazwa skanera jako czytnika przebiegowego często przenoszona jest na czytniki nieprzebiegowe (np. elektroniczne).

 

Skaner optyczny w komputerach to preferencyjne urządzenie wejściowe umożliwiające przetworzenie statycznego obrazu rzeczywistego obiektu (np. kartka, powierzchnia ziemi, siatkówka ludzkiego oka) do postaci cyfrowej, w celu dalszej obróbki komputerowej. Plik komputerowy powstający w wyniku skanowania jakiegoś obrazu nosi nazwę skan. Skanery optyczne stosuje się w celu przygotowania do obróbki graficznej obrazu (DTP), rozpoznawania pisma, w systemach zabezpieczeń i kontroli dostępu, archiwizacji dokumentów i zbiorów starodruków, badaniach naukowych, medycznych itd.

Skanery optyczne kodów kreskowych są powszechnie stosowane w szeroko pojętej logistyce do szybkiego i automatycznego odczytywania informacji o produktach. Najczęściej spotykane są w kasach sklepowych, magazynach części zamiennych a także w kasach pocztowych (odczytywanie informacji z rachunków) czy w bibliotekach (identyfikacja książek i klientów).

Rodzaje skanerów:

Skaner płaski

Pokrywa skanera jest ruchoma, pod nią znajduje się szyba. Aby dokonać skanowania, kładzie się skanowaną kartkę na szybę skanowaną stroną do spodu. W trakcie pracy skanera pod szybą przesuwa się zespół lampa-lustro. Połączenie skaner-komputer na początku XXI w. i wcześniej używano głównie interfejsu SCSI lub portu równoległego Centronics, jednak te rozwiązania w urządzeniach domowych i biurowych zostały wyparte przez interfejs USB oraz przez rozwiązania interfejsu sieciowego.

Skanery płaskie charakteryzują się rozdzielczością optyczną wynoszącą od 300×600 dpi do 7200×14400 dpi. Urządzenia te można spotkać w wersji czarno-białej lub kolorowej.

Skanery płaskie znalazły zastosowanie w profesjonalnych pracach graficznych oraz w pracy biurowej. Niektóre skanery mają przystawi DIA do skanowania przeźroczy.

Skaner bębnowy

Urządzenie preferyjne komputera pozwalające na stworzenie postaci cyfrowej obrazu z oryginałów transparentnych (przezroczystych) czyli slajdów lub negatywów fotograficznych.

Nazwa wywodzi się od metody odczytu obrazu, w skanerach bębnowych bowiem głównym elementem jest bęben, na którym umieszcza się przed procesem skanowania oryginały fotografii. W trakcie skanowania bęben obraca się z prędkością od kilkuset do ponad 1500 obrotów na minutę pod głowicą skanującą. Skanery bębnowe stosowane są w profesjonalnych studiach graficznych ze względu na wysoką jakość uzyskiwanych obrazów. Charakteryzują się wysoką rozdzielczością (do kilku tysięcy dpi), co pozwala np. uzyskać dobrej jakości obraz z przeznaczeniem do druku w formacie A3 z zeskanowanego slajdu 35 mm. Drugim wyróżniającym je parametrem jest wysoka gęstość optyczna - 4.0 D i więcej, która odpowiada za prawidłowe wydobywanie szczegółów z bardzo ciemnych i jasnych fragmentów negatywów i slajdów.

Skaner do slajdów

Wyspecjalizowane urządznie komputerowe do skanowania 35-milimetrowych slajdów, pozwalające przenieść ich zawartość do edycji w programie komputerowym. Obecnie zamiast skanera slajdów najczęściej wykorzystuje się skanery płaskie lub skanery do filmów fotograficznych z dodatkowym osprzętem do mocowania slajdów.

Skaner do filmów

Wyspecjalizowany skaner służący do przetwarzania obrazów z błon fotograficznych (potocznie filmów) do postaci cyfrowej. Najpopularniejsze skanery do filmów służą do skanowania małoobrazkowych (format 35 mm) diapozytywów i negatywów, są dostępne również skanery do filmów średnioformatowych i wielkoformatowych. Skanowany materiał fotograficzny może być umieszczany w skanerze w postaci pojedynczych klatek lub krótkich odcinków filmu i wprowadzany jest do urządzenia po umieszczeniu ich w odpowiednich ramkach bądź ramach, lub też cały film może być wprowadzany do skanera za pomocą specjalnego wkładownika.

Nowoczesne skanery do filmów poza skanowaniem samego obrazu, bardzo często skanują również powierzchnię filmu w celu uzyskania informacji o jego uszkodzeniach i zabrudzeniach. Informacja ta jest wykorzystywana przez skaner do interpolacji obrazu w miejscach, gdzie występują uszkodzenia, przy jednoczesnym pominięciu wizualnie podobnych efektów będących zawartością obrazu.

Skaner kodów kreskowych

Urządzenie z grupy skenrów służące do odczytywania kodów kreskowych.

Skaner 3D

jest urządzeniem, które analizuje obiekt lub otoczenie świata rzeczywistego w celu zgromadzenia danych na temat jego kształtu, a czasem także jego wyglądu (na przykład koloru). Zebrane dane mogą być następnie wykorzystane do skonstruowania cyfrowych trójwymiarowych modeli.

Skanowanie 3D może odbywać się z użyciem wielu różnych technologii; każda z nich posiada swoje ograniczenia oraz mocne strony. Przykładowo, technologie optyczne mają utrudnione skanowanie obiektów połyskliwych lub przezroczystych. Problem ten można rozwiązać poprzez pokrycie obiektu środkiem matującym.

Dane zebrane przy użyciu tych skanerów mają szeroki wachlarz zastosowań. Urządzenia te są aktywnie wykorzystywane przez branżę rozrywkową w produkcji filmów i gier komputerowych.

Technologia ta znalazła również szerokie zastosowanie we wzornictwie przemysłówym, protetyce, produkcji ortez, inżynieri odwrotnej, prototypowaniu, kontorli jakości, a także w inspekcji i tworzeniu dokumentacji obiektów kulturowych.