Druk cyfrowy
Druk cyfrowy charakteryzuje się następującymi cechami:
Maszyny różnych producentów tworzą szeroką gamę modeli – od szybkich drukarek laserowych do rozbudowanych maszyn offsetowych. Technologie cyfrowe wykorzystane w tych systemach umożliwiają druk bezpośrednio z pliku, eliminując czasochłonne naświetlanie klisz, blach drukarskich i kalibrowanie maszyn.
Technologie cyfrowe wysuwają się na prowadzenie pod względem szybkiej produkcji, elastyczności i ekonomicznego druku pełnokolorowych prac w małych nakładach.
Doświadczona drukarnia oferuje odbiór pracy w ciągu kilku godzin od dostarczenia zlecenia, szybkość wykonania zaleźy już tylko od tego, jak bardzo skomplikowane jest wykończenie introligatorskie pracy.
Ponieważ obraz jest tworzony bezpośrednio na bębnach maszyn cyfrowych, można dokonywać zmian w ostatniej chwili. Elektroniczne tworzenie obrazu na bębnie drukującym umożliwia także druk zmiennych danych na kolejnych kartkach; wymiana określonego fragmentu tekstu czy obrazu nazwana jest personalizacją.
Druk cyfrowy jest idealny do druku pełnokolorowych prac w małym nakładzie, wymagających szybkiej produkcji i elastyczności.
Jest jedynym wyjściem gdy trzeba wydrukować mały nakład (czy jedną sztukę) broszury, albumu, prezentacji czy raportu.
Jest jedynym rozwiązaniem dla prac personalizowanych czyli dopasowanych dokładnie do konkretnej osoby (prostym przykładem jest tu zaproszenie z wpisanym imieniem i nazwiskiem osoby zapraszanej jak również cała publikacja skierowana do konkretnego „Jana Kowalskiego”)
Pomaga przedstawić projekty graficzne lub zorganizować badania marketingowe.
Metoda druku przy pomocy maszyny drukarskiej, która tworzy obraz bezpośrednio na podstawie danych przesłanych z komputera bez użycia nośników pośrednich oraz form drukarskich, co pozwala zaoszczędzić na koszcie ich przygotowania i skrócić czas realizacji. Z tych samych względów możliwa jest niemal dowolna personalizacja (modyfikacja) każdej pojedynczej kopii drukowanych materiałów.
Technika druku cyfrowego, w przypadku najpopularniejszych obecnie maszyn elektrofotograficznych, bardzo przypomina sposób pracy drukarki laserowej, chociaż nieporównywalnie przewyższa ją jakością i szybkością przygotowania wydruku. Nadal jednak nie dorównuje pod tymi względami drukowi offsetowemu.
W przypadku druku cyfrowego, koszt przygotowania pojedynczej kopii jest mnożnikiem ceny nakładu, czyli jeżeli za 1 szt. zapłacimy cenę X, to 100 szt. kosztuje 100 razy X zł. Oczywiście w realnej sprzedaży koszt przygotowania jednej odbitki może być wyższy niż większego nakładu, jednak nadal pozostaje nieporównywalnie mniejszy w zestawieniu z drukiem offsetowym, gdzie bez względu na nakład konieczne jest przygotowanie formy drukowej.
Dlatego druk cyfrowy jest szczególnie opłacalny i sprawdza się świetnie w przypadku niewielkich nakładów lub gdy potrzebna jest specyficzna personalizacja (np. przy druku kart świątecznych czy zaproszeń).
- maertiały przeznaczone do druku są dostarczone do urządzenia drukującego w postaci danych komputerowych,
- komputerowy zapis cyfrowy pozwala na druk bezpośredni lub poprzez nośnik pośredni,
- w przypadku występowania nośnika pośredniego obraz znajdujący się na nim jest kasowany i zapisywany na nowo po każdym cyklu drukowania,
- istnieje możliwość zmian dowolnych elementów graficznych lub tekstowych dla każdej kolejnej odbitki (persolanizacja),
- w urządzeniu najczęściej brak formy drukowej (nie dotyczy risografii). Swoistą formą drukową jest sam zapis cyfrowy,
- obraz drukowy tworzony jest w cyfrowej maszynie drukarskiej i to bezpośrednio w miejscu, z którego rozpoczyna się druk.
Metody drukowania cyfrowego
- elektrofotograficzne (laserowe)
Kontroler wydruku przerabia dane wejściowe na tzw. ramkę, która jest zrastrowanym, rozseparowanym zestawem danych o drukowanym obrazie. Na tej podstawie maszyna moduluje wiązkę laserową, która naświetla naładowany elektrostatycznie, kręcący się cylinder (fotoreceptor), pokryty odpowiednim materiałem światłoczułym, tworzy elektrostatyczny obraz utajony. Proszek barwiący (toner) zmieszany ze sproszkowanym ferromagnetykiem (zazwyczaj żelazem), zwanym nośnikiem (developer), jest zbliżany do powierzchni cylindra i przykleja się do niego w miejscach naświetlonych przez laser . Następnie proszek barwiący przenoszony jest na zadrukowywane podłoże (najczęściej papier, ale też folię przezroczystą lub barwioną, papier samoprzylepny lub papier do przenoszenia wydruków na inne przedmioty), i jest z nim zespalany termicznie. Metoda elektrofotograficzna wywodzi się z techniki stosowanej w kserokopiarkach i powstała w 1938 r. Metodę tę do druku cyfrowego zaczęto wdrażać pod koniec lat 80. XX w. Jeden z producentów, opracował specyficzne połączenie metody elektrofotograficznej z tradycyjną techniką offsetową: zamiast barwnika w proszku używana jest płynna farba, która z cylindra światłoczułego przenoszona jest na gumę offsetowa, a z niej na podłoże drukowe. Stosowanie gumy offsetowej pozwala na druk na różnych podłożach, nawet takich, które nie są możliwe do zadrukowania przez maszyny pracujące w technologii druku elektrofotograficznego (np folie metalizowane lub nieodporne na wysoką temperaturę druki samokopiujące),
- janografia (elektrografia)
Zasada druku podobna do metody elektrograficznej, z tą różnicą, że ładunek elektrostatyczny cylindra zmieszany jest za pomocą strumienia jonów.
- magnetografia
Obraz jest tworzony za pomoća gęstej siatki obwodów elektrycznych rozmieszczonych na cylindrze, wytwarzających pola magnetyczne. Proszek ferromagnetyczny tworzy obraz na cylindrze w miejscach działania pól magnetycznych.
- elkografia
- termografia
- ink-jet
Technologia stosowana w najpopularniejszych drukarkach komputerowych. Druk cyfrowy na maszynach wielkofomatowych można podzielić na:
- lateksowy
to druk barwnikami na bazie wody na tanich nośnikach na potrzeby biura bez użycia rozpuszczalników obiżających jakość wydruku. Natychmiastowe wydruki są ostre i gotowe do aplikacji, a co najważniejsze chronią środowisko naturalne oraz zdrowiue człowieka.
- solwentowy
to druk barwnikami rozpuszczonymi w cykloheksanolem, odpornymi na warunki atmosferyczne. Dzięki temu druki mogą być przez wiele lat eksponowane na zewnątrz. Cykloheksanol jest toksycznym alkoholem o drażniącym działaniu i dlatego maszyny te charakteryzują się dużą uciążliwością dla środowiska.
- mildsolwentowy
zwany też solwentem miękkim, stosowane są farby o obniżonej ilości rozpuszczalników.
- ekosolwentowy
to druk farbami opartymi m.in. o kwas mlekowy. Cechuje go wyższa rozdzielczość od druku twardego, mniejsza szkodliwość dla środowiska lecz niższa trwałość na warunki zewnętrzne.
- pigmentowy
To druk atramentami pigmentowymi w których cząstki cząstki stałe zawieszone są w rozpuszczalniku, – wodzie z dodatkiem glikolu etylowego. Charakteryzuje się stosunkowo dobrą odpornością na warunki fizyczne (woda, UV), ale ze względu na stosunkowo duże krople utrudnione jest uzyskiwanie wysokich rozdzielczości.
- barwnikowy
najczęściej stosowany rodzaj farby w których barwnik jest rozpuszczony w wodzie lub w innej substancji. Jest bardzo tani, ale najmniej trwały. Łatwo wypłukuje się z zadrukowywanych powierzchni, jest nieodporny na promieniowanie UV. Wydruk praktycznie zawsze wymaga foliowania.
- uv
to druk tuszami utwardzanymi promieniami UV. Cechuje go wysoka trwałość koloru, ale słaba trwałość mechaniczna - druk jest nanoszony powierzchniowo. Tusze UV są podobnie szkodliwe jak midsolwent i nie nadają się do stosowania np. w mieszkaniach. Ich zaletą jest możliwość druku białym kolorem i/lub lakierem.
Zalety druku cyfrowego
- Realizacja zleceń "od ręki". Faza przygotowawcza trwa bardzo krótko i może odbywać się w trakcie drukowania innych zleceń.
- Jakość otrzymywanych druków jest znacznie wyższa od wydruków z typowej drukarki lub plotera i jest zbliżona do offsetu.
- Prędkość druku jest znacznie większa niż w typowych drukarkach komputerowych, choć trochę niższa od offsetu (dla typowych maszyn do druku cyfrowego pracujących w technice elektrofotograficznej zamyka się w przedziale od kilku do ok. 200 stron A4 / min)
- Możliwość druku na wielu różnych podłożach oraz w szerokim przedziale gramatur.
- Brak konieczności przygotowywania formy drukowej znacząco obniża koszty druku, szczególnie przy nakładach małych i bardzo małych, oraz daje bardzo krótki czas uzyskania pierwszej odbitki.
- Oszczędności z powodu braku druków próbnych. Pierwsza odbitka schodząca z maszyny jest odbitką nakładową.
- Cena druku wyłącznie jednej kopii oraz cena druku jednej kopii w dużym nakładzie jest taka sama, natomiast ceny rynkowe tych kopii, uwzględniające fazę przygotowawczą (obróbka komputerowa), różnią się między sobą niewiele, znacznie mniej niż w przypadku offsetu, i jest to w praktyce stosunek ok. 1:2 do 1:5 (dla offsetu byłby to stosunek o kilka rzędów wielkości większy).
- Każdorazowe odnawianie obrazu drukowego umożliwia personalizację wydruków, np. nadawanie każdej odbitce indywidualnego numeru seryjnego, stosowanie list adresowych itp.
- Nie ma przestojów pomiędzy kolejnymi zleceniami a ich archiwizacja oraz ponowny druk są proste, szybkie i co bardzo ważne powtarzalne.
- Całkowicie cyfrowa obróbka obrazu daje szereg możliwości, jak np. skalowanie, czy też łatwe i pełne zarządzanie kolorem.
- Możliwość stosowania wielu kolorów, w tym dodatkowych, oraz druku barwnego w różnych modelach koloru (CMYK, Hexahrome i in. oraz systemy własne producentów urządzeń).
- Nie ma typowego dla offsetu mycia zespołów farbowych w przypadku wymiany kolorów, a zamiana tonerów jest prosta i szybka.
Wady druku cyfrowego
- Jakość druku cyfrowego jest niewiele, ale jednak zauważalnie gorsza od offsetu – szczególnie w pełnych kryciach, czyli aplach.
- Koszty druku cyfrowego plasują go do nakładów rzędu od jednej do kilkuset sztuk dla identycznej odbitki, gdyż przy większych nakładach wciąż bardziej opłacalny jest offset.
- Istotną wadą jest mały format papieru. Urządzenia do druku cyfrowego pracujace w technologii elektrofotograficznej większe od B3 wciąż jeszcze stanowią rzadkość.